درس 23: بهداشت صوت- قسمت سوم: صدا صاف کردن ممنوع
آرش آبسالان
مهره سرباز در بازی شطرنج وقتی به ردیف آخر برسد، دیگر سرباز ساده نیست! یک رفتار غلط صوتی هم وقتی که به دفعات تکرار شود، یک رفتار غلط و ساده صوتی نیست!
وقتی سخن از بهداشت صوت به میان می‌آید، با انبوهی از اطلاعات باید نبایدی مواجه می‌شویم. راستش به عقیده من بخشی از این اطلاعات بیخود هستند. آیا تا به حال شنیده‌اید که «آب» دشمن صدا باشد؟ قطعا خیر! ولی آب هم می‌تواند برای صدای شما ضرر داشته باشد، در صورتی که هیچ‌کس به این نکته اشاره نمی‌کند و همه از ضررهای ترشی و فلفل می‌گویند. اگر اینها برای صدا بد هستند، پس این همه خواننده خوش صدای هندی یا قوال خوش صدای پاکستانی از کجا می‌آیند؟
داستان بهداشت صوت کلافی سردرگم است اما اگر چند دستورالعمل ساده را بدانید، از این سردگمی نجات پیدا خواهید کرد. نکته کلیدی و مهم همه این موارد میزان تماس با موارد غیر بهداشتی است. اگر کاربر حرفه‌ای صدا هستید، همه موارد به‌شکل صددرصد برای شما ممنوع است (مانند گروه خوانندگان). اگر کاربر نیمه‌حرفه‌ای صدا هستید (بخشی از دیگر گروه‌ها) این موارد برای شما هم ممنوع است، اما بدان معنا نیست که به خود سخت بگیرید. اگر هم صدای‌تان برای‌تان مهم نیست، هر کاری که دل‌تان می‌خواهد بکنید، مسئولیتش با خودتان است.
نکته کلیدی اول: از هر گونه عامل خلط ساز دوری کنید!
ترشحات سینوسی، ترشحات پشت حلق، خلط سینه، خلط ناشی از خوراکی‌ها یا نوشیدنی‌ها (مانند لبنیات، شکلات، قهوه و…)، خلط ناشی از دودها و هر عاملی که سبب خلط‌سازی شود، یک دردسر بزرگ ایجاد می‌کند: نیاز به صدا صاف کردن یا گفتن «اهم» لعنتی!
نکته کلیدی دوم: هرگز! هرگز! و هرگز! صدا صاف نکنید!
صدا صاف کردن یک عادت رایج غلط در میان عموم انسان‌هاست و دقیقا مانند خاراندن عمل می‌کند، پوست می‌خارد و می‌خارانیم، حنجره می‌خارد و اهم میگوییم! پوست خون می‌افتد، حنجره هم خون می‌افتد، چرا نیفتد؟
برای آنکه صدایی به آستانه شنوایی ما برسد، تارها یا همان چین‌خوردگی‌های صوتی باید حداقل 16 بار در ثانیه ارتعاش داشته باشند، یعنی کوچکترین صدای ما حداقل 16 بار چین‌ها‌‌ی صوتی‌مان را می‌لرزاند. این میزان در گفت و گوی معمولی به 40 بار در ثانیه هم می‌رسد. در حالت عادی چین‌ها‌‌ی صوتی هنگام لرزش هیچ برخورد غیرمتعارفی با هم ندارند، اما هنگام صدا صاف کردن لبه چین‌ها‌‌ی صوتی به یکدیگر ضربه می‌زنند.
حالا شما یک بار می‌گویید «اهم» اما چین‌ها‌‌ی صوتی‌تان حدود 40 بار با هم برخورد می‌کنند. تکرار این کوبش‌ها منجر به ایجاد التهاب، التهاب منجر به ایجاد تاول و تداوم صدا صاف کردن منجر به ترکیدگی تاول و در نتیجه ایجاد زخم در چین‌ها‌‌ی صوتی می‌شود. متاسفانه چون همچنان عادت صدا صاف کردن داریم، پس این التهاب و زخم نه تنها بهبود پیدا نمی‌کند، که بدتر هم می‌شود. این عکسی است که کلینیک تخصصی تصویربرداری «بیان» از چین‌ها‌‌ی صوتی آسیب دیده یک بیمار منتشر کرده است:
توقع نداشته باشید صاحب این چین‌ها‌‌ی صوتی صدای سالمی داشته باشد. صدا صاف کردن فقط معلول خلط نیست. حتی زخم و بافت‌های زائد روی چین‌ها‌‌ی صوتی هم خود عاملی مضاعف برای نیاز به صدا صاف کردن هستند. مشکل این‌جاست که هر قدر چین‌ها‌‌ی صوتی آسیب دیده‌تر باشند، نیاز به صدا صاف کردن هم بیشتر می‌شود. قطعا صاحب این چین‌ها‌‌ی صوتی آسیب دیده، مدام نیازمند صدا صاف کردن بودند و این یعنی بد از بدتر!
خشکی گلو (کمبود آب) هم یکی دیگر از دلایل نیاز به صدا صاف کردن است. سرماخوردگی، آلرژی و مواردی از این دست هم نیاز به صدا صاف کردن را زیاد می‌کنند. خلاصه عواملی که سبب ایجاد حس خارش در محدوده حنجره می‌شوند، کم نیستند و حذف تمامی این موارد هم تقریبا غیرممکن است. شناخت، کنترل و حذف عوامل ایجاد خارش حتی‌المقدور ضروری است اما حذف خاراندن واجب است، چرا که صدا صاف کردن واکنشی طبیعی نیست. لطفا این‌قدر خودتان را نخارانید، عامل ایجاد خارش را حذف کنید! بر این اساس:
- صدا صاف کردن را ترک کنید.
- حتی‌المقدور از عواملی که سبب ایجاد حساسیت و در نتیجه نیاز به صدا صاف کردن می‌شوند، پرهیز کنید.
ترک عادت اگر موجب مرض هم نباشد، سخت است. چاره‌ای ندارید! خودتان را بابت هر صدا صاف کردن جریمه کنید. به در و دیوار نوشته «صدا صاف کردن ممنوع!» بچسبانید. از اطراف‌یان‌تان بخواهید مراقب شما باشند و حتی جریمه‌تان کنند. خودتان یک راه حلی برای ترک این عادت شنیع پیدا کنید.
نکته مهم:
این که فلان خواننده یا صداپیشه مشهور عادت زشت صدا صاف کردن را دارد، دلیل بر موجه بودن این حرکت نیست، دلیل بر بی‌اطلاعی اوست. اگر یک خواننده یا هنرپیشه مشهور مدام بدن خودش را بخاراند، شما چه خواهید گفت؟
تصویر تزیینی برگرفته از: https://nypost.com/2021/12/22/concerns-grow-over-bidens-cough-following-speech-on-covid-response/
درس بعدی
