بهداشت صوت- قسمت پنجم: زور زدن ممنوع

آرش آبسالان

بار سنگین، وزنه سنگین، ورزش سنگین و بدتر از همه یبوست!!!

یکی دیگر از عوامل رایجی که سبب آسیب به چین­‌های صوتی می‌­شود «زور زدن» است. بدن چهار قفل (Locker) دارد که هنگام فعالیت‌­های سنگین برای تمرکز قوا در بخش­‌های عضلانی آنها را قفل می‌­کنیم. این قفل‌­ها همچون کمربند ورزشکارها هستند. وقتی شما فعالیت سنگینی انجام می‌­دهید (مانند بلند کردن یک وزنه سنگین) چین‌­های صوتی را قفل، گردن را سفت و صدایی شبیه «هوووم» تولید می‌­کنید. این عادت از کودکی با شماست.

چهار قفلی که می­‌توانند در فعالیت‌­های سنگین در بدن اهرم یا کمربند تمرکز قوا باشند عبارتند از: «قفل زانو، قفل رکتوم (مقعد)، قفل دیافراگم (شکم) و قفل گلو». قفل رایج در عموم آدم‌­ها همین قفل گلوست. در کودکی زانوهای ما هنوز توانی ندارند و حتی راه رفتن­‌مان هم تاتی‌­تاتی است. رکتوم مقعدی هم در اختیار ما نیست و پوشک می‌­شدیم. شکم و دیافراگم هم مطلقا (و خوشبختانه) از اختیار ما خارج بود. تنها قفل گلو باقی می‌­ماند که وقتی اسباب‌­بازی سنگینی را جابه­‌جا می‌­کردیم ناخودآگاه آن را قفل کرده و صدای زور زدنی شبیه «هوووم» تولید می‌­کردیم. این عادت از کودکی در ما باقی ماند که ماند. حالا هم هنگام جابه‌­جایی بارهای سنگین، هنگام بلند کردن دمبل و هارتل، هنگام اسباب‌­کشی، هنگام حمل کیسه‌­های خرید و رایج‌­تر از همه هنگام دفع مزاج (به‌­ویژه هنگام یبوست) همچنان مشغول قفل کردن چین­‌های صوتی و تولید صدای زور زدن هستیم.

حال ببینیم هنگام زور زدن چه فرایند خطرناکی رخ می‌­دهد.

هنگام زور زدن چین‌خوردگی‌های صوتی در فشار مدام با یکدیگر هستند و امکان زخم تماس بالا می‌رود. مورد بدتر آن است که در حالی که چین‌خوردگی‌های صوتی به یکدیگر فشرده شده‌اند، هوای پرفشاری با صدای معروف به صدای زور زدن هم تولید می‌کنیم که سایش بسیار شدیدی در لبه چین‌های صوتی ایجاد می‌کند. این سایش شدید هوا هم موجب التهاب جین‌خوردگی‌های صوتی می‌شود. حالا بماند که عضلات گردن هم سفت می‌شوند و رگ غیرت بیرون می‌زند و تنش‌های عضلانی ماندگاری در فضای عضلانی حنجره ایجاد می‌کند.

چه باید کرد؟

بسیار ساده! به‌جای صدای منحوس زور زدن بگویید: «پیس». در این حالت چین‌خوردگی‌های صوتی را از هم دور و فشار و قفل گلو را به ناحیه شکم (قفل دیافراگم) منتقل کرده‌اید. کافی است در یک مسابقه مچ‌اندازی با حریفی که از پیش با زور بازوی او آشنا هستید، دوباره شرکت کنید. اگر هم برنده نباشید حداقل کار را برای او سخت‌تر کرده‌اید، چرا که قوای عضلانی شما در بازوها متمرکز شده است، نه در گلو!

درس بعدی من